Strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en drugs: 122 arrestaties in 2022 dankzij analyse van passagiersgegevens

Verwerking van passagiersgegevens

Sinds 2018 analyseert de Belgische Passagiersinformatie-eenheid (BelPIU) gegevens van passagiers die aankomen, vertrekken of in transit zijn in België in de strijd tegen terrorisme en georganiseerde criminaliteit. De analyse gebeurt door passagiersgegevens te vergelijken met de gegevens van de veiligheidsdiensten in ons land. De BelPIU is een operationele dienst binnen het National Travel Targeting Center (NTTC) van het Nationaal Crisiscentrum en integreert vier diensten: de geïntegreerde politie, Douane en Accijnzen, de Veiligheid van de Staat en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. 

In 2022 analyseerde de BelPIU ongeveer 28 miljoen reisbewegingen op bijna 200.000 vluchten.
Het aantal internationale reizen van of naar het Belgisch grondgebied dat door de BelPIU onderzocht wordt, bereikt opnieuw het aantal van voor de pandemie. Enerzijds door een geleidelijke terugkeer naar een normale situatie na twee moeilijke jaren voor de sector, en anderzijds omdat de BelPIU de samenwerking met luchtvaartmaatschappijen voor het verzamelen van passagiersgegevens op ons grondgebied is blijven uitbreiden.

Er werden op deze manier 17 nieuwe luchtvaartmaatschappijen toegevoegd aan het systeem. In totaal zijn er sinds 2018 reeds 65 luchtvaartmaatschappijen aangesloten. Dit komt neer op ongeveer 99% van de reisbewegingen vanop de Belgische luchthavens. Dit werk zal voor de resterende luchtvaartmaatschappijen in 2023 worden voortgezet. 

Concrete resultaten

Het analysewerk leidde in 2022 tot arrestaties in het kader van: mensenhandel, drugssmokkel, diefstal met geweld, parentale ontvoeringen, inbeslagnames door de Douane en het voorzien van analyses voor de talrijke aanvragen van procureurs en onderzoeksrechters in het kader van gerechtelijke onderzoeken.

Vergelijking met politiegegevens 

De vergelijking van passagiersgegevens met een extractie van de algemene politiedatabank hebben gezorgd voor 803 positieve hit waarvan 122 arrestaties in dossiers voor: 

• diefstal met geweld (53 arrestaties)
• drugssmokkel (46 arrestaties), 
• parentale ontvoeringen (29 positieve controles en 10 arrestaties)
• mensenhandel (33 positieve controles waarvan 7 arrestaties). 

191 hits in het systeem hebben ook bijgedragen aan andere dossiers in de strijd tegen terrorisme. 
In 2022 werden er dankzij het analysewerk 420 individuen tegengehouden die geseind stonden voor een vrijheidsbeneming met verhoor (Salduz IV). Tot slot werden 168 individuen aangetroffen met een nog openstaande gevangenisstraf. 

Opsporen van verdacht gedrag

De geïntegreerde politie combineert criteria om ongebruikelijke reisbewegingen op te sporen. Zo kunnen verdachte passagiers in het kader van mensenhandel en drugssmokkel opgemerkt worden. Deze doelgerichte analyses leidden tot 1.116 mogelijk verdachte verplaatsingen. Na analyse konden 778 zogenaamde alerts verstuurd worden om een controle op de luchthaven uit te voeren op nog onbekenden voor de politiediensten. 363 hiervan bleken positief te zijn. Concreet gaat het om een interceptie in bijna een op de twee gevallen of een gemiddelde van één tussenkomst per dag. 

Ondersteuning in gerechtelijke onderzoeken

De analyse van de BelPIU is heel belangrijk om voortgang te boeken in bepaalde onderzoeken. De medewerkers van de geïntegreerde politie konden 5.227 resultaten overmaken aan onderzoekers en magistraten als een antwoord op maar liefst 1.388 verschillende onderzoeksaanvragen. 

Douane en accijnzen

Het onderscheppen van daders en de inbeslagname van goederen is een belangrijke missie op zich, maar het is nog belangrijker wanneer wordt vastgesteld dat deze activiteiten vaak geld opleveren voor criminele of terroristische netwerken.  

Dankzij het werk van de douane-autoriteiten binnen de BelPIU konden 777 alerts leiden tot 303 positieve controles voor drugssmokkel, illegale diamanthandel, culturele goederen, bedreigde diersoorten en namaakgoederen: 

• Inbeslagname van 161kg drugs. Ondanks het beperkte volume (de grootste hoeveelheden worden niet via luchtverkeer vervoerd) toont België zich als een belangrijke schakel in de keten, zowel voor de import als voor de export van drugs. 
• Vervoer van tabak: er werd cruciale steun verleend aan een onderzoek naar een illegale tabaksfabriek in België, dat leidde tot 15 arrestaties en de inbeslagname van 48,5 ton tabak. Op luchthavens werden volgens gegevens van de BelPIU ook 2.255 sigarettenbinders en 156 kg tabak (voor 528.000 euro aan ontdoken rechten en accijnzen) in beslag genomen.
• Reisbewegingen met diamanten ter waarde van €57.015.038,32 werden aan een controle onderworpen. Met betrekking tot deze materie werd er een sluikinvoer ter waarde van €2.353.000 vastgesteld.
• 398 namaakproducten, 492 stuks medicatie en cosmetica en meer dan 1 ton (verboden) voedingswaren of dierlijke producten werden in beslag genomen.

Inlichtingendiensten

Tot slot hebben onze inlichtingendiensten dezelfde streng gecontroleerde toegang tot passagiersgegevens, waardoor zij hun onderzoekswerk kunnen voeden. Hierdoor konden zij potentiële veiligheidsrisico's identificeren en proactieve maatregelen nemen om deze beter te begrijpen en te beperken.

Het NTTC in een internationaal kader

Niet alleen biedt het National Travel Targeting Center (NTTC) ondersteuning aan internationale organisaties zoals de Verenigde Naties en andere landen bij de inrichting van een Passenger Name Record (PNR)-systeem, maar ook op operationeel vlak wordt er met de andere Europese PIU’s informatie uitgewisseld. In 2022 ontving de BelPIU 601 aanvragen van andere Europese PIU’s. In de andere richting verzond de BelPIU 131 verzoeken naar zijn Europese partners. Criminelen die bijvoorbeeld via de luchthaven van een buurland passeren, kunnen zo sneller worden opgespoord.

Bescherming van persoonsgegevens

Het NTTC geeft prioriteit aan de privacy en het respect voor persoonsgegevens in het kader van zijn opdrachten in de strijd tegen terrorisme en georganiseerde criminaliteit. Een duidelijke wettelijk kader om de bescherming van deze gegevens te waarborgen is dan ook essentieel. Het type gegevens, de opslag van de gegevens, het anonimiseren en het raadplegen van de gegevens is bij wet strikt bepaald.

Lees hier het volledige jaarrapport van het National Travel Targeting Center (NTTC).